Baadhi ya wazazi wakiwa kliniki wakipata elimu juu ya umuhimu wa lishe.
Na Kareny Masasy
WAHUDUMU ngazi ya jamii wamesaidia uhamasishaji kwa wajawazito kuhakikisha wanafuata taratibu za lishe ili kuepuka kuzaa watoto wenye changamoto za aina mbalimbali
.Wakazi wa kijiji cha Kundihili kata ya Ukune halmashauri ya Ushetu mkoani Shinyanga Joyce Kulwa na Farida Kasikolo wenye ujauzito wanasema elimu ya lishe wamekuwa wakipatiwa na wahudumu ngazi ya jamii, kwenye kituo cha afya na kwenye ofisi ya mweyekiti wa kijiji.
Mkazi wa kijiji hicho Samson Timoth anasema amekuwa mstari wa mbele kumhamasisha mke wake ambaye anaujauzito wa miezi saba kweda kliniki kwani wamekuwa wakifundishwa namna ya kumlinda mtoto aliyeko tumboni kupitia lishe.
Mwenyekiti wa kijiji hicho Makungu Shilunga anasema wenye watoto na wajawazito wanahimizwa kwenda kliniki na wataalamu wa afya kwani wamekuwa wakihudhuria masomo ya lishe isitoshe kituo cha afya kipo karibu kimesaidia.
Mtendaji wa kijiji cha Kundihili Neema Chacha anasema zoezi la utolewaji wa elimu ya lishe limekuwepo kwa kushirikiana na wahudumu ngazi ya jamii ambapo kila robo ya mwaka wanatoa elimu ya lishe kupitia mkutano wa hadhara.
Chacha anasema wazazi wenye watoto na wajawazito hukusanywa na kupewa elimu ya namna ya kupika na kuvipata vyakula venye virutubishi kwao.
“Kijiji hiki kina kaya 349 na wakazi 1574 ambapo mpaka sasa hakuna takwimu ya mama aliyezaa mtoto mweye tatizo la mgongo wazi au kichwa kikubwa kama wapo basi takwimu hiyo ya zamani hata umri wao ni mkubwa kuanzi miaka 10”anasema Chacha.
Ofisa lishe kutoka halmashauri ya Ushetu Hadija Nasibu anasema mama anakuwa na upungufu wa damu unaotokana na kukosa folic acid mwilini ambayo inasaidia Kwenye utengenezaji mpya wa cells na uzalishwaji wa red blood cells.
Nasibu anasema mama aliyekosa folic acid anaweza kuzaa mtoto mwenye mapufungu kama kuzaliwa mgongo wazi au kichwa kikubwa hivyo mama anatakiwa kumeza vidonge vya folic acid kipindi cha miezi 3 ya mwanzo mwamimba.
“Tunajitahidi kutoa elimu kwenye jamii kwa kushirikiana na wahudumu ngazi ya jamii kuanzia kwenye vitongozji kwa kuwasaka wajawazito kuwapa elimu ya umuhimu wa lishe”anasema Nasibu.
Nasibu anasema upungufu wa madini ya chuma una sababisha kuzalisha kiwango kidogo sana cha damu ndipo mama mjamzito akikosa madini hayo husababisha tatizo kwa mtoto.
Mganga mkuu wa halmashauri ya Ushetu dk Othman Matindo anasema kuna wahudumu wa afya ngazi ya jamii zaidi ya 5000 ambao jukumu lao kupita kila kaya yenye watoto na wajawazito kutoa elimu ikiwemo suala la lishe.
Ofisa lishe mkoa wa Shinyanga Yusuph Hamis anasema wapo baadhi ya wajawazito kuwa na tabia ya kufuata mtindo wa maisha wa ulaji wa kutofuata makundi matano ya vyakula ambayo ndiyo kichocheo cha kuongeza madini ya Folic acid mwilini.
Ofisa habari na mawasiliano kutoka shirika la Child Help Tanzania Milton Byemerwa anasema madini ya foliki acidi ni madini yatokanayo kwenye vyakula vitokanavyo na wanyama kama vile Maziwa, mayai,nyama na samaki na vyakula vya mbogamboga na matunda.
Byemerwa anasema mama akikosa madini hayo mwilini anao uwezekano mkubwa wa kuzaa mtoto mwenye ulemavu wa mgongo wazi na kichwa kikubwa.
Byemerwa anasema kila mzazi anatamani kuzaa mtoto akiwa na afya njema lakini tatizo linakuja mama anapokuwa mjamzito anakosa madini ya foliki acidi.
Byemerwa anasema upatikanaji wa vyakula hivyo ni rahisi siyo gharama mama anatakiwa ale kipindi chote cha ujauzito na njia nyingine anashauriwa ameze vidonge vyenye madini ya foliki acid miezi mitatu kabla ya kupata ujauzito.
“Madhara yatokanayo na ukosefu wa viini lishe mwilini kwa mjamzito anapobahatika kupata mtoto ndipo linajitokeza tatizo la mgongo wazi, hutokea kwenye paji la uso,utosini, uti wa mgongo, na kichwa kikubwa”anasema Byemerwa.
Byemerwa anasema ubongo wa mtoto na mishiba ya fahamu inatengenezwa ndani ya wiki tatu tangu kutungwa kwa mimba na mama akiwa hana madini ya kutosha mwilini changamoto hujitokeza kwa mtoto anayezaliwa ikiwemo ulemavu.
Byemerwa anasema wanachokifanya sasa hivi kwa watoto wanaozaliwa ulemavu huo ni kuwatafutia tiba na kuwaunganisha na madaktari bingwa pamoja na chama cha wazazi wenye watoto wa aina hiyo.
Hapa Tanzania kwa mujibu wa Waziri wa afya Ummy Mwalimu mwaka jana amesema watoto zaidi ya 6000 kila mwaka wanazaliwa na tatizo la ulemavu wa aina hiyo.
“Hapa duniani vizazi hai 1000 ikiwa wastani watoto watatu mpaka wanne wanazaliwa na mgongo wazi na kichwa kikubwa changamoto kubwa ni ukosefu wa lishe kwa mama kabla ya kupata ujauzito”anasema waziri Ummy.
Ofisa lishe kutoka taasisi ya chakula na lishe nchini (TFNC) Doris Katana anasema Uongezaji virutubishi maana yake ni kiwango cha kuongeza vitamin au virutubishi kwenye vyakula vya kawaida vinavyopatikana kwenye jamii.
“Lengo kubwa ni kuboresha hali ya mlaji kwa nia ya kuzuia na kutibu matatizo ya virutubishi mwilini hasa kwa kuanza na vijana balehe”anasema Katana .
Katana anasema virutubishi hivyo ni madini chuma, vitamin A, Madini joto lengo kuzuia pale tatizo linapotokea mfano watu wamekuwa wakitumia mtindo wa maisha kwenye vyakula vingi ambavyo havina madini.
“Madini ya foliki acidi ni muhimu kwa mama mwenye umri wa kuzaa akiwa na upungufu wa madini hayo hitilafu inatokea na ndipo anampata mtoto mwenye ulemavu huo”Katana .
Katana anasema ili mama aweze kukaa vizuri hali ya mwili wake wa kujiandaa kupata mtoto anahitaji madini hayo yenye macrogramu 400 kila siku ale matunda,mbogamboga, jamii ya mikunde mayai kwa wingi nakushauriwa kutumia vidonge vya foliki acidi.
Katika kukabiliana na tatizo la udumavu nchini waziri mkuu Kassimu Majaliwa amesema serikali inatarajia kutenga bajeti kwaajili ya ununuzi na usambazaji wa mashine maalum za kuchanganya virutubisho kwenye vyakula.
Waziri mkuu Kassimu Majaliwa akikabidhi mashine zilizotengenezwa nchini na shirika la Gain ambapo zitakuwa na kazi ya kuchanganya virutubishi vya vitamin B,Foliki Acid sambamba na madini chuma na Zinki kwenye mahindi wakati wa kusaga.
“Mbinu hiyo itasaidia wanawake kuepuka na changamoto ya ukosefu wa madini mbalimbali ambayo yanasababisha mtoto kuzaliwa akiwa na matatizo”anasema Majaliwa.
0 Comments